اندر خم یک کوچه

اخیرا ترامپ در یکی از میتینگ‌های انتخاباتی‌ش در رابطه با زنان افغانستان نطق‌هایی داشته یا بهتر است بگویم اعترافاتی کرده و روکش مخملی از پنجه‌ی آهنی آمریکا کنار زده که چگونه زیر دستکش مخملی دفاع از حقوق زنان در تلاش برای بی‌حجاب کردن زنان افغانستان بوده است. او می‌گوید:« من مصاحبه‌ای با زنان افغانستان دیدم که خودشان می‌گفتند ما می‌خواهیم حجاب داشته باشیم؛ زنان افغان هزاران سال است که محجبه بوده‌اند. لعنتی‌ها چرا رفتیم اونجا و بهشون گفتیم حجابشون رو بردارند؟»

وقتی کلیپ صحبت‌های ترامپ را دیدم تصاویر پروپاگاندای رسانه‌ای آمریکا برای همراه کردن مردم جهان به جهت حمله به افغانستان و مشروعیت دادن به حضور ناتو در خاک این کشور جلوی چشمانم رژه رفتند. مثلا تصویر دختری افغان با صورتی دفرمه شده بر روی جلد مجله‌ی تایم و مقاله‌ای با این تیتر که «اگر افغانستان را ترک کنیم چه اتفاقی می‌افتد؟» یا بیلبوردهایی که در سال 2012 سازمان عفو بین‌الملل ایالات متحده پیش چشمان مردمان غرب نصب کرد، در حالی‌که زنان برقع‌پوش افغانستان را در مرکز تصویر قرار داده بود تیتر زد:« حقوق بشر برای زنان و دختران در افغانستان!» و در گوشه‌ی دیگر تصویر با شعار «ناتو: پیشرفت را ادامه دهید» اذهان را برای تداوم حضور در افغانستان آماده می‌کرد. تصویری که تحلیل آن خیلی هوش زیادی نیاز نداشت. حتی هافینگتون پست در آن زمان حضور ناتو در افغانستان را «نخستین جنگ فمنیستی» ‌دانست.

پس از 11 سپتامبر آمریکا در حالی به بهانه‌ی دفاع از حقوق زنان در برابر طالبان قدم بر خاک این کشور گذاشت که سال‌ها قبل‌تر، از زمان ریاست جمهوری ریگان، سیاست خارجی‌ش را حمایت از «مبارزان آزادی» اسلامی یا همان رشد و تکثیر طالبان  قرار داده بود. در واقع سیاست‌های مداخله جویانه‌ی سازمان سیا بود که مدارس سکولار در افغانستان را به سمت آموزش‌های ستیزه‌جویانه‌ی مثلا اسلامی با تحریف معنای جهاد سوق داد. بعدتر مدارس دینی تحت حمایت سیا از 2500 مدرسه در سال 1980 به 39000 رسید. دانش‌آموزان افغان طرح درس‌هایی را می‌گذراندند که پر از آموزه‌های خشونت‌آمیز تکفیری بود.

رشد قارچ‌گونه‌ی اسلام طالبانی بعدها بهانه‌ای شد برای تجاوز به خاک افغانستان و توجیه حضور نظامیان ناتو برای محافظت از زنان در برابر محدودیت‌های طالبان!!! خانم گارگی باتاچاریا، استاد جامعه شناسی دانشگاه شرق لندن در کتابی با عنوان «مردان قهوه‌ای خطرناک» به سوء استفاده‌ی کشورهای غربی از فمنیسم در سیاست خارجی‌شان می‌پردازد و در بخشی از کتاب می‌نویسد: «این ادعاهای فمینیستی که در برخی واکنش‌های سران ایالات متحده دیده می‌شد برای عموم مردم آمریکا عجیب بود؛ چراکه دولت بوش آشکارا و به شدت مخالف هرگونه گسترش حقوق زنان در داخل یا خارج آمریکا بود. مخاطبانی که از این مسائل آگاه بودند ادعاهای فمینیستی دولت در جنگ علیه تروریسم را چیزی بیش از یک پوشش برای یک تلاش امپریالیستی اقتصادی، برای حفاظت از دسترسی خود به منابع ژئوپلیتیکی، نمی‌دانستند.»

باتاچاریا در بخشی دیگر از کتاب نسبت به این واقعیت که هنوز زندگی زنان در افغانستان مملو از خطر و سرکوب است، اعتراف می‌کند. به عبارتی حضور آمریکا نه تنها وضعیت زنان را بهبود نبخشید بل‌که با گسترش ترورها، ناامنی و عدم توسعه‌ی این کشور وضعیت تمامی ساکنان افغانستان و به ویژه زنان را بدتر کرد. سیاست‌هایی که به قول امیرخانی در «جانستان کابلستان»: سوخت به آتش برادرکشی می‌ریزد. خانه جنگی-جنگ داخلی- به راه می‌اندازد و هرازگاهی با انفجار پلی یا ایرپورتی، چشمان دخترکان بلاکش هندوکش را بی‌فروغ و سیاه‌سری را در انتظار بازگشت شوهرش جان‌ به ‌لب می‌کند.

در ایامی که دختران قهرمان ایران بر سکوی افتخار ایستاده‌اند آن هم در سرزمینی که گردن احکام شریعت زیر گیوتین دموکراسی غربی موسیوها قطع شده و حقوق همجنس بازان تحت لوای دروغین حقوق بشر ارج نهاده می‌شود در حالی‌که حقوق هزاران فلسطینی زیر چکمه‌های خونین سربازان اسرائیلی و بمب‌های فسفری اهدایی عمو سام به هیچ گرفته می‌شود، در قلب پایتخت کشوری که محور مقاومت است و در کشاکش خون‌خواهی مهمان عزیزش نیاز به اتحاد داخلی دارد و چند صدایی می‌تواند خونخواهی را کش دهد، ناگهان بعد از یک ماه کلیپی از دستگیری دو دختر نوجوان مکشوفه وایرال می‌شود. طبیعی است که صحنه‌ی کشان کشان بردن دخترکان متمرد احساسات پاک دوستان را به قلیان درآورد اما طبیعی نیست وقتی این صداهای پاک با عربده‌های ناپاک ضد زن‌ترین تریبون‌ها هم‌صدا شود؛ از رسانه‌های ضد انقلاب خارجی تا اصلاحاتی‌های داخلی که بیشترین ظلم را در حق زن ایرانی کرده‌اند. 

اینکه عملکرد پلیس در این صحنه هوشمندانه نبوده قابل پذیرش است اما اینکه کلیت نیروی انتظامی خدوم و زحمتکش آماج حمله‌‎ی دوست و دشمن شود منصفانه و عادلانه نیست. وظیفه‌ی نیروی انتظامی به عنوان یک ارگان سخت برخورد با معلول‌هاست. همان‌طوری که موظف است به دستان جوانان و نوجوانان جیب‌بر و کیف قاپ دستبند بزند و موقع دستگیری کاری به علت‌های وقوع جرم نداشته باشد. این وظیفه‌ی نخبگان و دیگر قوا است که یقه‌ی علت‌ها را بگیرند و جامعه را به سمت صلاح راهبری کنند وگرنه که پلیس باید جلوی ترویج فحشا و فساد را بگیرد.

اما این سکه روی دیگری هم دارد که اگر مورد غفلت قرار گیرد، نتیجه‌اش می‌شود صید ماهی حرامی که بدطینتان خبیث از این آب گل‌آلود به دنبال آنند. مشابه ماهی‌ای که صیدش را خناثان بین‌المللی از سال 2009 در سودان کلید زدند. همان سالی‌که «لبنی احمد الحسین» به خاطر بدپوششی دستگیر و با حکم دادگاه به پرداخت 146 پوند جریمه یا یک ماه زندان محکوم شد. لبنی احمد به رسانه‌ها و گروه‌های حقوق بشری 500 دعوتنامه ارسال کرد تا در دادگاهش شرکت کنند. بازتاب جهانی این اقدام، پای لبنی را به انجمن آزادی اسلو سوئد باز کرد و موجب شد تا اندکی بعد با حمایت مسوولان عفو بین‌الملل از کتاب« چهل ضربه شلاق برای شلوار» رونمایی کند. از همین جا بود که جنبش «نه به سرکوب زنان» سودان رسانه‌های جهانی را درنوردید.

در مسیر این دومینو که هدفش حذف قانون حجاب در سودان بود، نوبت به «امیره عثمان» در سال 2013 رسید که به علت کشف حجاب سر دستگیر شد و دوباره درخواست لغو قانون حجاب جهانی شد. سازمان «طرح استراتژیک برای زنان در شاخ آفریقا» با رنگ و لعاب دفاع از حقوق زنان و به منظور ترویج برابری جنسیتی در آفریقا خواستار اصلاح فوری قوانین نظم عمومی در سودان شد و به آن پیوست رسانه‌ای داد. بعدتر در سال 2018 که سودان غرق در مشکلات اقتصادی و اعتراضات حذف یارانه بنزین بود، آواز خوانی «آلاء صلاح» نماد اعتراض زنان علیه عمرالبشیر شد. آمریکا آلاء را در شورای امنیت بر کرسی ویژه نشاند و به او در سازمان ملل تریبون برای سخنرانی داد. در نهایت عمرالبشیر پشت میز مذاکره با آمریکا برای رفع تحریم‌ها نشست اما به دلیل نقض عهد آمریکا مذاکرات نتیجه نداد و تن ندادن به خواست آمریکا همان و  تشدید ناآرامی‌های داخلی همان.

 عمرالبشیر در نهایت در برابر فشارهای همه جانبه‌ی خارجی و داخلی سقوط را پذیرفت و دولت سی ساله‌ی او به پایان رسید. دولت انتقالی پساکودتا قانون حجاب را برداشت، سرو مشروب را آزاد و همجنس‌بازی را مشروع اعلام کرد و در سال 2023 روابط خود با اسرائیل را عادی کرد. دولت سی‌ساله‌ی سودان سرنگون شد اما حقوق زنان داده نشد. تا جایی‌که «سعیده یوسف» از فعالان فمنیستی سودانی در مصاحبه‌ی خود با لوموند فرانسه گفت: « ما در سرنگونی رژیم بشیر پیشتاز بودیم؛ اما اولین قربانیان این واکنش هستیم.» امروزه شواهد آماری از افزایش تجاوز و خشونت جنسی علیه زنان سودانی از پساانقلاب 2018 سودان می‌گویند.

هنوز مدت زمان زیادی از وایرال شدن کلیپ صحبت‌های جنجالی علی ضیاء با اردشیر رستمی و دفاع از حقوق همجنس‌بازان و طبیعی جلوه دادن انحرافات جنسی نگذشته است که تشت رسوایی دیگری از بام المپیک پاریس بر زمین می‌افتد. آنجلا کارینی بوکسور زن ایتالیایی مقابل ایمانه خلیف الجزایری، مردی که بر اساس میل شخصی خود تصمیم گرفته زن باشد، قرار می‌گیرد وکارینی تنها بعد از گذشت 46 ثانیه از آغار رقابت روی رینگ زانو زده و با چشمانی اشکبار به باخت تن در می‌دهد. کارینی پس از پذیرش شکست در جمع خبرنگاران می‌گوید: «من برای مبارزه وارد رینگ شدم و تسلیم هم نشدم. اما دلم شکسته است و ترجیح دادم برای سلامتی خودم به این مبارزه پایان دهم. من هرگز در زندگی‌ام چنین مشت‌هایی را حس نکرده بودم.»

 نکته عجیب اینکه ایمانه خلیف سال گذشته و پس از آزمایش‌های هورمونی از ادامه مسابقات جهانی کنار گذاشته شده بود، چرا که در آزمایش‌های ژنتیکی او، کروموزوم مردانه وجود داشته، اما کمیته بین‌المللی المپیک امسال به او اجازه می‌دهد تا در مسابقات زنان شرکت کند.

کارینی امروز قربانی فراجنسیت‌گرایی و گذر از زوجیت در غرب است. اگر گفتمان‌های شبه‌علمی و پژوهش‌های سوگیرانه‌ی فمنیستی اجازه دهد کمتر کسی است که نداند زن و مرد از نظر قدرت بدنی هم‌سطح نیستند. استون ای رودز در کتاب «تفاوت‌های جنسیتی را جدی بگیریم» می‌نویسد: « زنان، که عموماً از نظر فیزیکی ضعیف‌تر از مردان هستند کمتر می‌توانند از طریق نزاع چیزی به دست آورند و از تلافی نیز وحشت بیشتری دارند؛ تفاوت‌های جنسی در زمینه‌ی ترس از خطر فیزیکی، نیز فراگیر است.»

او در ادامه‌ی بیان می‌کند که : « برخی فمینیست‌ها تمام کتاب‌های خود را به این ادعا اختصاص داده‌اند که اگر زنان مانند مردان آموزش ببینند به فاصلۀ قدرت پایان خواهند داد. اما شواهد چیزی دیگر می‌گویند. در دانشکده نظامی وست پونیت تمرینات بدنی سخت برای هر دو جنس به جای کاهش تفاوت‌های قدرتی سبب افزایش آن می‌گردد. هشت هفته پس از تمرین، افسران جوان مرد در پرس سینه در مقایسه با زنانی که همان تمرین‌ها را انجام داده‌اند ۲۷۰ درصد قدرتمندتر عمل می‌کنند. فقط ۵ تا ۷ درصد از زنان به اندازۀ مردان معمولی قدرت دارند. در مجموعه‌ای از آزمایش‌ها این نتیجه به دست آمده که در مورد مردان «متناسب»، تمرکز بیشتر هموگلوبین و چربی بدنی کمتر، آنها را در تمام ورزش‌ها به استثناء شنا در مسیرهای طولانی دارای امتیازی فوق زنان متناسب می‌کند.»

این دنیایی است که غرب به اسم برابری برای زنان ساخته است. اگر در ابتدای انقلاب فرانسه و تدوین منشور حقوق بشر حق زنان به عنوان شهروند نادیده گرفته و گردن زنان معترض زده شد، امروز در المپیک فرانسه رسما جنسیت زن حذف شده است و این یعنی پایان زنانگی در غرب. پایانی که امروز امثال ضیاءها و رستمی‌ها در نقطه‌ی آغازش ایستاده‌اند.

بعد از اجرایی شدن طرح عفاف و حجاب که همزمان با عملیات وعده صادق رقم خورد، کلیپی از صحنه‌ی اهدای گل یک بانو به نیروهای انتظامی به ضمیمه‌ی گفتگویی از این بانو با مجریان این طرح در شبکه‌های مجازی وایرال شد: « از دیشب که ایران اسرائیل رو زده، خیلی خوشحالم. می‌شه منم مثل شما بشم؟ بهم بگید باید چکار بکنم؟» «باهاش صحبت کردیم که اگه دوست داشته باشی می‌تونی چادر سر کنی.» برخی در واکنش به این پیشنهاد موضعی قابل تأمل داشتند. مثلا شخصی نوشته بود: «یعنی هرکی قراره شبیه شما باشه باید چادر سر کنه؟» به نظر می‌رسد چادر در اذهان برخی جایگاه مبارزاتی و هویتی خود را از دست داده است. به زعم نگارنده پیشنهاد چادر در این موقعیت نه تنها پیشنهاد نابجایی نیست، بل‌که از قضا در جایی که صحبت از تقابل با استکبار در میان است باید چادر را به عنوان لباس رزم پیشنهاد داد. کسی که بخواهد در خط مقدم مبارزه با دشمن قرار گیرد باید خودش را به مهمترین نماد این مبارزه مسلح کند. پوششی که قدمت مبارزه با آن به دهه‌ها قبل باز می‌گردد. اگرچه تاریخ شروع علنی این مبارزه به کشف حجاب رضاخانی بازمی‌گردد اما کمتر کسی از دشمنی‌های پنهان و آشکار پهلوی دوم با چادر و مبارزات نرم او برای حذف آن سخن گفته است. 

آذر ماه سال 55 بود که در شورای فرهنگی امور اجتماعی نخست‌وزیری طرحی ‌برای حذف چادر از پوشش زنان ارائه می‌شود. گزینه‌های روی میز این طرح راهکارهایی درازمدت و کوتاه مدت به منظور مبارزه با چادر است. تأکید بر استفاده از ظرفیت رسانه‌های گروهی و نفوذ کلام روحانیون شناخته‌شده در جهت تفکیک مفهوم حجاب از چادر از جمله راهکارهای بلندمدت است. یکی از بندهای این سند به چگونگی استفاده از ظرفیت تلویزیون اختصاص می‌یابد: «بهره‌گیری از سهم تلویزیون در بزرگداشت پوشاک محلی و نشان‌دادن جنبه‌های دست و پاگیر چادر» برای اهداف کوتاه‌مدت نیز گام‌هایی اجرایی طراحی می‌شود که شامل یازده بند تحریمی-تنبیهی و دو بند تشویقی برای حذف چادر از پوشش زنان است. اشرف پهلوی که ریاست سازمان زنان ایران به عنوان یک سازمان فمنیستی را در زمان پهلوی دوم بر عهده دارد در مصاحبه‌ای با مجله زن روز در سال 55 می‌گوید: «یکی از مظاهر ته‌مانده‌های ارتجاع فکری ادامه چادر به سرکردن است…به سازمان زنان دستور داده‌ام که بررسی کنند و ببینند این حرکتِ بخصوص از کجا سرچشمه گرفته است؛ زیرا من چیزی به نام «چادر» را در جامعه‌ی ایران قبول ندارم و لغت «چادر» را اصلا رد می‌کنم.» 

رهبر انقلاب بارها در بیانات خود به اهمیت جایگاه چادر به عنوان نماد هویت ملی اشاره می‌کنند: « توجه کنید که هیچ بحثی در این زمینه‌های مربوط به پوشش زن از هجوم تبلیغاتی غرب متأثر نباشد؛ اگر متأثر از آن شد خراب خواهد شد. مثلاً بیاییم با خودمان فکر کنیم که حجاب داشته باشیم اما چادر نباشد؛ این فکر غلطی است. نه این که من بخواهم بگویم چادر نوع منحصر است؛ نه من می‌گویم چادر بهترین نوع حجاب است؛ یک نشانه‌ی ملی ماست.» حتی نسبت به نقشه‌ی گام به گام دشمن در جهت حذف چادر هشدار می‌دهند: «شما خیال کرده‌اید که اگر ما چادر را کنار گذاشتیم، فرضا آن مقنعه‌ی کذایی و آن لباس‌های «و لیضربن بخمرهن على جيوبهن» و همان‌هایی را که در قرآن هست درست کردیم دست از سر ما بر می‌دارند؟ نه آنها به این چیزها قانع نیستند؛ آنها می‌خواهند همان فرهنگ منحوس خودشان عینا اینجا عمل بشود.» 

البته دشمنی با نمادهای هویتی مسلمانان تنها به چادر منحصر نمی‌شود. چفیه نیز که نماد مقاومت و هویت فلسطینیان است از این گزند مصون نمانده و مورد دستبرد طراحان لباس اسرائیلی قرار گرفته تا از معنای مبارزاتی تهی شود. یک طراح اسرائیلی در سال 2015 در قالب برگزاری فشن‌شویی در تلاویو از لباس‌هایی با طرح چفیه رونمایی می‌کند که نه نوع طراحی لباس‌ها نسبتی با هویت زن مسلمان فلسطینی دارد و نه استفاده‌کنندگان آنها نسبتی با اسلام و مقاومت. شرکت لوئی ویتون نیز طرح چفیه را برای صنعت مد مورد استفاده قرار می‌دهد. گاردین در سال 2019 طی مقاله‌ای می‎نویسد: «چفیه نماد مبارزاتی فلسطین قربانی مد می‌شود.»

یادداشت اختصاصی برای پایگاه تحلیلی تخصصی عصر زنان

🌐 |@asrezanan_ir|

با درگذشت خانم «زهرا شجاعی» معاون امور زنان در دولت اصلاحات پیام‌های متعددی از چهره‌های مختلف سیاسی از سید محمد خاتمی تا معصومه ابتکار منتشر شد. پیام‌هایی که غالبا دربردارنده‌ی مدح و ستایش از عملکرد و مواضع سیاسی ایشان بود. از سوی دیگر برخی ملاک خود را بر «لا نعلم منها الا خیرا» قرار داده و معتقدند چون دست ایشان دیگر از دنیا کوتاه شده بهتر است با فاتحه و صلواتی ایشان را بدرقه کنیم. اما آنچه به صواب نزدیک‌تر است نه آن پیام‌های سراسر مدح و ستایش است و نه منطق مبتنی بر «لا نعلم منها الا خیرا» چرا که این منطق تنها برای زمانی است که فرد سال‌هایی از عمرش را به عنوان مسوول جمهوری اسلامی منصوب نبوده باشد. مسوولیتی که به قول شهید ابوترابی می‌تواند دروازه‌ی بهشت یا جهنم افراد باشد. بر همین اساس در این یادداشت به بررسی برخی مواضع و عملکردهای ایشان خواهیم پرداخت.

خانم زهرا شجاعی در دولت سازندگی مشاور وزیر کشور، عبدالله نوری و سپس در دولت اصلاحات به مدت هشت سال معاون رییس جمهور در امور زنان شد. یکی از اقدامات ایشان در طول مدت مسوولیت‌شان، تلاش برای پیوستن ایران به «کنوانسیون محو کلیه اشکال تبعیض علیه زنان» بود. این تلاش در حالی صورت می‌گرفت که مراجع تقلید و علمای زیادی مخالف پیوستن ایران به این کنوانسیون بودند. به عنوان مثال آیت‌الله مکارم شیرازی به عنوان یکی از مخالفین این اقدام یکی از دلایل مخالفت با الحاق ایران را اینگونه بیان کردند: «از تمام این فشارها می‌توان خطی را به روشنی دید و آن اینکه می‌خواهند ما را به سوی حکومت‌های غیرمذهبی ضعیف کند همین معاهده است؛ زیرا در موارد مختلفی با مسائل مذهبی تضاد پیدا می‌کند و اجرای این معاهده موجب کنار رفتن مذهب از صحنه سیاست و اجتماع و منحصر شده آن در زندگی شخصی افراد است.»

خانم دکتر فریبا علاسوند نیز در کتاب «نقد كنوانسيون رفع كليه اشكال تبعيض عليه زنان» به تحلیل و نقد مبنایی این کمیسیون پرداخته‌ و تعارضات آشکار مفاد این معاهده را با قوانین اسلام و قواعد فقهی بیان کرده و می‌نویسد: «منع كردن مذهب از هرگونه دخالت در حقوق زنان و ايجاد تمايزات بين زنان و مردان كه در كنوانسيون رفع تبعيض بارها ديده مى‌شود، از آثار واضح نگاه سكولاريستى كنوانسيون است.» ایشان در جای دیگری از کتاب علت واکنش شدید کشورهای اسلامی به این کنوانسیون را اینگونه بیان می‌کند: «علاوه بر پيامدهاى وسيع و منفى كنوانسيون در عرصه‌ى حيات فردى، خانوادگى و اجتماعى (سياسى، فرهنگى و اقتصادى) عامل ديگرى كه كشورهاى مسلمان را از الحاق باز مى‌دارد، تعارض كنوانسيون با فقه اسلامى و احكام دينى اسلام است.» با وجود چنین مخالفت‌هایی اما مرحومه زهرا شجاعی بر موضع خود پافشاری و معتقد بود: «روح كلي حاكم بركنوانسيون محو تبعيض عليه زنان در چارچوب قوانين داخلي جامعه و اسلام است.»

موضع تأمل‌برانگیز دیگر خانم شجاعی موضع ایشان در رابطه با جنبش «زن زندگی آزادی» و موضوع حجاب بود. خانم زهرا شجاعی این جنبش را «پاسخی به مجموعه‌ای از حقوق‌ و خواسته‌های محقق ‌نشده جامعه ایران» عنوان می‌کند و سپس با حق دانستن جنبش کشف حجاب می‌گوید: «خواست به حق و درست این زنان درباره پوشش حق انتخاب و بحث اجبار در پوشش است که من هم از این حرف و خواسته آنها دفاع می‌کنم و بنابراین من هم با آنها همراه هستم.» این در حالی است که اجرای قانون حجاب با دستور مستقیم امام خمینی (ره) در کشور اجرا گردید و رهبر انقلاب در فتوایی بی‌سابقه کشف حجاب را علاوه بر حرام شرعی، حرام سیاسی دانستند. بنابراین خانم زهرا شجاعی اگر به زعم برخی خدماتی در حین مسوولیت خود داشته اما بر خلاف برخی بیانیه‌های اسطوره‌ساز، نه تنها بری از خطاهای راهبردی نبوده بل‌که دچار خطیئه نیز شده است. 

علی ای حال برای ایشان از درگاه خداوند طلب مغرفت و بخشش می‌کنیم. سفر به سلامت.
منتشر شده در پایگاه تحلیلی تخصصی عصر زنان

🌐|@asrezanan_ir|