اندر خم یک کوچه

کافی است عبارت «بانوی اول» را سرچ کنید تا متوجه شوید که این عبارت لقبی است که به صورت عرف در جوامع بین‌المللی به همسران روسای جمهور کشورها داده می‌شود. زنانی که به علت انتسابشان به بالاترین مقام اجرایی آن کشور بانوی اول لقب گرفته‌اند. اما ماجرای انتساب این لقب به خانم علم‌الهدی به زمانی برمی‌گردد که ایشان در ابتکاری نوین به برگزاری اولین کنگره‌ی بین‌المللی بانوان تاثیرگذار اقدام کردند که از نظر تا عمل عاملیتی زنانه داشت. درست در خلال برگزاری این نشست بود که جامعه‌ی جهانی برای اولین بار با حضور فعالانه و مستقل همسر رییس جمهور کشورمان در صحنه‌ی بین‌المللی مواجهه شد؛ آن هم درست در زمانی که غائله‌ی جهانی علیه جمهوری اسلامی در موضوع زن برپا شده بود. از همین رهگذر و بر طبق عرف حاکم بر چنین اجلاس‌های بین‌المللی و پیشینه‌ی ذهنی این مهمانان نسبت به این عنوان، چنین لقبی به خانم علم الهدی توسط همان مهمانان داده شد.

این اولین بار؛ دومینی هم داشت که در سفر به ونزوئلا رقم خورد. این بار خبرگزاری ونزوئلا بود که دیدار ایشان را با همسر مادورو پوشش می‌داد و باز هم بر طبق عرف جهانی به خانم علم‌الهدی لقب «بانوی اول» را داد. اما بار سوم و در جشنواره‌ی بین‌المللی خورشید که ایشان یک بار دیگر تلاش کرد تا خود را از این لقب مبری و این لقب را متوجه همسر رهبر انقلاب کند، برای چندمین بار هدف تیرهای سهمگین نقد رسانه‌ها قرار گرفت. تنها نقدی که می‌تواند متوجه ایشان باشد و نقد عده‌ای هم ناظر به همین مسئله است، بیگانه بودن این لقب در ساختار اسلامی انقلاب است. چراکه هدف انقلاب اسلامی خروج از ساختارهای غرب‌ساخته‌ای بود که زن را مبتنی بر الهیات مسیحیت و تورات تحریف شده تابعی از وجود مرد و طفیلی او دانسته است. مبنایی که بر اساس آن این لقب در عالم سیاست شکل گرفته است که حتی زنانشان را با نام همسرانشان می‌شناسند.

اما چرا باید چنین خطایی که معلول انتساب آن توسط رسانه‌ها و مهمانان خارجی است چنین بزرگنمایی شده به گونه‌ای که شخصیت علمی، انقلابی و اثرگذار یک زن مسلمان ایرانی و دستاوردهای اخیر و غیرقابل انکار ایشان در میدان دیپلماسی اینگونه پایمال شود؟ کسی که پیرو سوابق درخشان علمی و فهم درست انقلابی‌ش در کارزار جهانی که علیه جمهوری اسلامی در فضای بین‌المللی آن هم درست در موضوع زن شکل گرفته است دوشادوش همسر حضور یافته و تلاش می‌کند تا از زن مسلمان انقلابی و ایرانی اعاده‌ی حیثیت کند. خطای خانم علم‌الهدی تنها در منتسب کردن این لقب به همسر رهبر انقلاب بود. خطایی نه از سر غربزدگی که بیشتر در جهت تواضع ایشان در توجه دادن به شخصیتی بود که سال‌هاست در بطن میدان انقلاب حضور دارد. خوب است بدانیم شخصیتی که امروز اینگونه بی‌رحمانه مورد انتقاد و حتی تخریب قرار گرفته است زمانی‌که از او خواسته شد تا در کنگره‌ی زنان تأثیرگذار که با ابتکار او برپا شده بود، طبق عرف موجود به عنوان رییس جلسه در هد مجلس قرار گیرد، متواضعانه به این پیشنهاد دست رد زد تا مبادا مورد توجه بیش از حد قرار گیرد.

همین خطا بهانه به دست آنهایی داد که توان دیدن چهره‌ی غیر مشوه از زن مسلمان ایرانی را آن هم در مجامع بین‌المللی ندارند. کسانی‌که سال‌ها تلاش کردند تا جمهوری اسلامی را متهم ردیف اول در موضوع زن جلوه دهند. کسانی‌که در طول چهل سال همواره کوشیدند تا از نمد آزادی زن برای سبد رأی‌شان کلاه ببافند و با ابژه کردن زن، او را اسیر گفتمان سرمایه‌داری کنند. زنی که اگر آزاد شود زندگی می‌بخشد. در نقدهایتان منصف‌تر باشید، او یک زن است.

دراین روزها در کنار هزار و یک زدگی، از غرب‌زدگی گرفته تا سیاست‌زدگی و دنیازدگی به کرونازدگی نیز مبتلا شده‌ایم و این ابتلاء ما را به یک وقوف اجباری کشانده است. وقوفی که اگر با تفکر و تأمل همراه باشد نه با لودگی و سرگرمی به احتمال زیاد ما را به معرفتی خواهد رساند که لازمه‌ی قربانگاهی است که از پس وقوف در عرفات واجب می‌گردد.
سنگ بنای شروع این تفکر را بر روایتی از پیامبر(ص) می‌گذارم. ایشان می‌فرمایند:« من بین دو جاهلیت که دومین آن از اولی مخرب‌تر است، برانگیخته شدم.»
اما اینکه چرا جاهلیت دوم مخرب‌تر است در کلام امام صادق(ع) آمده است:« رسول خدا در حالی به پیامبری برانگیخته شد که مردم سنگ و صخره و مجسمه‌های چوبی را می‌پرستیدند. اما قائم ما هنگامی قیام میکند که همه مردم برای مقابله با او به تاویل کتاب خدا و احتجاج به آن متوسل می‌شوند.»

مردم در عصر جاهلیت اولی در کفر و جهلی بسیط غوطه ور بودند. جهل آنها خلاصه شده بود در پرستش سنگ و چوب و صخره ای که آنها را شریک خداوند قرار داده و می‌پرستیدند. به عبارتی آنها موجوداتی خارج از خود را معبود خود قرار داده و عبادت می‌کردند.

اما مهمترین خصیصه انسان آخرالزمانی در وجه عقیده این است که انسان عنود و ناسپاس خود را معبود فرض کرده و هم عرض خداوند می‌داند. انسان عصر حاضر خودش و نفس و عقلش را معیار شناخت حق و باطل و همه‌چیز دان می‌داند.انسانی که نمی‌داند ولی نمی‌‌داند که نمی داند و گرفتار جهل مرکب است. اسف‌بارتر اینکه انسانی که دچار فقر آگاهی است، توهم علم و دانش دارد.

شاید این جمله دکارت را زیاد شنیده باشید که« من می‌‌اندیشم پس هستم»؛ این جمله دروازه ورود بشر کنونی به عصر جاهلیت مدرن بود. عصری که انسان دچار خودبنیادی شد و به دریافت‌هایی که حاصل از حواس ظاهری و تجربیات حسی بود اصالت داد و از عالم و آدم تفسیر مادی ارائه داد.
با این وهم تمام احکام الهی و وحیانی را به دادگاه عقل ناقص متکی به دریافت‌های حسی کشید و به جای عبودیت برای هر حکم خداوند هزار و یک ان‌ قلت آورد و در پس هر حکم شرعی دنبال دلیلی علمی و تجربی برخواست.

تفکر اومانیستی با اخلاق و منش لیبرالیستی و نگاهی سکولاریستی، فرعونی خلق کرد که ندای انا ربکم الاعلی سر می‌داد.
اما غافل بود از خدایی که نمرود را با پشه ای زمین می زند ، فرعون مدرن را هم با ویروسی نادیده به زانو در می آورد ؛ ویروسی که نه ووهان می‌شناسد، نه قم.

حرف ها دارم اما… بزنم یا نزنم؟

با توام، با تو! خدا را! بزنم یا نزنم؟

همه ی حرف دلم با تو همین است که « دوست…»
چه کنم؟ حرف دلم را بزنم یا نزنم؟

عهدکردم دگر از قول و غزل دم نزنم
زیر قول دلم آیا بزنم یا نزنم؟

گفته بودم که به دریا نزنم دل اما
کو دلی تا که به دریا بزنم یا نزنم؟

از ازل تا به ابد پرسش آدم این است:
دست بر میوه ی حوّا بزنم یا نزنم؟

به گناهی که تماشای گل روی تو بود
خار در چشم تمنا بزنم یا نزنم؟

دست بر دست همه عمر در این تردیدم:
بزنم یا نزنم؟ ها؟ بزنم یا نزنم؟

خداوند در قرآن می فرماید:يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا الْيَهُودَ وَالنَّصَارَىٰ أَوْلِيَاءَ ای کسانی که ایمان آورده اید ,یهود و نصاری ,یهودیان و مسیحیان را اولیای خود نگیرید. اولیاء جمع ولی است که از ولایت گرفته شده ; ولایت هم یعنی پیوستگی و ولی یعنی پیونده زده شده به عبارتی آیه بر این معنی دلالت می کند که با یهود و نصاری پیوند و گره نخورید.

به این قسمت آیه خوب توجه کنید :"بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ ” اینها بعضی اولیاء و هم جبهه و پیونده خورده با بعضی دیگرند ,یعنی اگرچه در ظاهر بلوک هایشان از هم جداست ,اما در ضدیت بر علیه شما اهل ایمان همه در یک جبهه هستند. یعنی نگاه نکنید ترامپ زده زیر میز توافق و اروپا ترامپ را سرزنش می کند ,در اصل اینها با هم پیوند و ولایت دارند ,ذات هر دو یکی است .

“وَمَنْ يَتَوَلَّهُمْ مِنْكُمْ ” تولّی از باب تفعل در عربی گرفته شده به معنی پذیرفتن ولایت ,هرکس قدم در وادی ولایت آنها بگذارد و خودش را با آنها پیوند بزند, با آنها ارتباط برقرار کند; فَإِنَّهُ مِنْهُمْ ۗ بدون شک او هم از آنها است إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ ,و خداوند مردمان ستمگر را هدایت نخواهد کرد.

خوب این تا اینجا سرانجام پذیرفتن ولایت و پیوند خوردن با آمریکا و اروپا ,که ختم می شود به ظالم بودن و عدم هدایت توسط خداوند حالا در ادامه آیه مشخصات کسانی می آید که علاقه به این رابطه دارند فَتَرَى الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يُسَارِعُونَ فِيهِمْ  آن کسانی که در دلشان مرض و بیماری است ,به عبارتی بیمار دلان را میبینی که با شتاب بسمت جبهه دشمنان می روند, جالب اینجاست که تنها به رفتن قناعت نمی کنند, بلکه می شتابند با سرعت و حتی به این هم قناعت نمی کنند که فقط نزد آنها بروند بلکه تا اعماق جبهه آنها می روند.

اگر از این افراد بیمار دل سؤال شود که چرا با دشمن دین خدا می سازی, می گویند:"يَقُولُونَ نَخْشَىٰ أَنْ تُصِيبَنَا دَائِرَةٌ ۚ ” می ترسیم ,اگر با آنها دوستی نکنیم آسیبی به ما برسانند (یا آسیبی به ما برسد و به کمک آنها نیاز داشته باشیم)

فَعَسَى اللَّهُ أَنْ يَأْتِيَ بِالْفَتْحِ أَوْ أَمْرٍ مِنْ عِنْدِهِ فَيُصْبِحُوا عَلَىٰ مَا أَسَرُّوا فِي أَنْفُسِهِمْ نَادِمِينَ خدا در جواب این منافقان می فرماید:امید است که خداوند پیروزی را نصیب جبهه مؤمن کند یا حادثه ای از نزد خود نصیب آنها کند, وقتی این اتفاق افتاد این بدبختها پشیمان می شوند (و می گویند عجب غلطی کردیم با اینها ساختیم که اینجور بی آبرو شدیم)

عده ای به اشتباه فکر می کنند که حساسیت جامعه نسبت به دین داری و عفت و حیا کمرنگ شده است , چرا که هیاهوی غالب را می بینند اما از باطن غافلند, برای همین شایسته دیدم بخشی از پاسخ #شهید_آوینی خطاب به #سید_محمد_خاتمی که در سال هفتاد و در واکنش به سخنرانی التقاطی وی داده شد را بیاورم, تا خدای ناخواسته در محاسباتمان دچار اشتباه نشویم:

دوستان ما در يك امر ديگر نيز دچار اشتباه شده‌اند و آن اين است كه عرف خاص و عام را با يكديگر خلط كرده‌اند و اين جماعت معدود و محدود اهل هياهو را بدل از «مردم» گرفته‌اند. اين‌ همان اشتباهي است كه به نحوي ديگر دوستان ما در تلويزيون نيز به آن گرفتار آمده‌اند.

«عرف خاصّ» جامعه ما‌ همان است كه حيات خويش را در ارتباط با غرب يافته و اصلاً تصور ديگري از زندگي، تاريخ، جامعه و يا انسان ندارد. روشنفكران به اين عرف خاص تعلق دارند و البته بايد اذعان داشت كه نشريات كشور ما و رسانه‌هاي ديگر بيشتر در اختيار اينان است، چرا كه تجربه تاريخي تشكل و تحزب، ژورناليسم و غيره را از سر گذرانده‌اند و اكنون از ذخاير اين تجربيات بهره مي‌برند.

اما تجربيات اين يك دهه بعد از پيروزي انقلاب نشان داده است كه اين عرف خاص جز كفي بر رودخانه بيش نيست و تحولات تاريخي جامعه ما از جاي ديگري رهبري مي‌شود كه مدخليت روشنفكران در جريان آن، جز در برهه كوتاهي از مشروطيت، واقعيت نيافته است. عرف روشنفكري «عرف عامّ» جامعه ما نيست. عرف عامّ جامعه ما منشأ گرفته از شريعت اسلام است و از غرب جز تأثراتي ظاهري نمي‌پذيرد و بنابراين، حتي بعد از پنجاه سال حكومت پهلوي، مردم باز هم قدرت يافتند كه انقلاب اسلامي را به ثمر برسانند.

هنوز هم چيزي تغيير نكرده است. امكان حضور مردم در تحولات اين دهه دوم بعد از پيروزي انقلاب كمتر شده و اگر چه اين معضلي بسيار بزرگ است، اما حضور بالقوه مردم هنوز هم در هر موقعيت ديگري كه فطرت الناس در رابطه با ولايت تشخيص دهد مي‌تواند به فعليت برسد.

عرف عام همچون رودخانه‌اي در عمق جريان دارد، اما عرف خاص كفي است كه مي‌جوشد و سطح و ظاهر را پوشانده است و اجازه نمي‌دهد كه باطن آن يعني رودخانه را ببينيم. هياهو‌ها نبايد ما را به اشتباه بيندازد كه هر چه هست و هر كه هست هم اينانند كه در هفته نامه‌ها و ماهنامه‌ها و فصلنامه‌ها قلم مي‌زنند.

برگرفته از کتاب حلزونهای خانه به دوش