در دهه‌ی اول محرم امسال هیئت عاشورائیان اصفهان بدون هیچ سوء نیتی بر خلاف هنجارهای مجالس روضه‌خوانی اباعبدالله علیه السلام، منبر مجلس را به خانم دکتر عظیم‌زاده سپرد. این اقدام از چند جهت می‌تواند قابل نقد باشد. اولین نقدی که به این اقدام وارد است، عمل بر خلاف سیره‌ی معصومین علیه‌السلام در برپایی مراسم عزاداری امام حسین علیه السلام است. به عنوان نمونه دِعْبِل خُزاعی، شاعر معروف اهل بیت علیهم السلام روایت کرده است: در ایّام عاشورا خدمت علی بن موسی علیه السلام رسیدیم. دیدیم آن حضرت با اصحاب خود ملول و محزون نشسته اند. چون مرا دید، فرمود: «مرحبا به تو ای دعبل! مرحبا به یاری کننده ما به دست و زبان خود!» پس مرا طلبید و نزد خود نشاند و فرمود: «ای دعبل، دوست دارم که شعری برای من بخوانی که این ایّام، ایام حزن ما اهل بیت و ایام سرور اعدای ما، بخصوص بنی امیّه، بوده است…» و بعد برخاست و پرده در میان ما و اهل حرم زد و ایشان را بین پرده نشانید تا در مصیبت جدّ خود بگریند. شبیه این روایت را در سیره‌ی امام صادق علیه‌السلام هم داریم.
نقد دیگر متوجه قیاس برخی عزیزان با خطبه‌خوانی حضرت زهرا و حضرت زینب سلام‌الله علیهما است. این قیاس زمانی قابل تایید است که ما در سیره‌ی این حضرات شاهد برگزاری کلاس‌های تفسیر و سیره‌گویی برای عموم مردم اعم از زن و مرد بوده باشیم یا منبر رفتن این علیا مخدرات برای مردان و زنان در زمان حکومت‌داری معصوم علیه‌السلام در تاریخ ثبت شده باشد که تا جایی که بنده بررسی و پرس و جو کردم چنین چیزی نیافتم. خطبه‌هایی که این دو بانوی مکرمه خواندند همه در شرایط اضطراری و در دفاع از مقام ولایت بود. در همین رابطه علامه طهرانی در کتاب نور ملکوت قرآن می‌فرماید: « اگر خطبه خواندن و سخنرانى نمودن زن در شرائط عادى هم جایز بود؛ پس چرا همین دخت پیامبر، در زمان حیات پدرش، یک سخنرانى هم در مسجد نکرد! چرا در مسجد، و غیر مسجد، مجلس درس تشکیل نداد! و براى همه اصحاب، أعمّ از مرد و زن، تفسیر قرآن و سیره پدرش را بیان نکرد! چرا نه او، و نه غیر او، از زنان مدینه در میان مردان یک سخنرانى ننمودند؟ و یک مجلس درس، موعظه و حدیث، تفسیر از آنها؛ و نه از زنان مکّه، و نه از زنان کوفه و بصره دیده نشد!!..خطبه حضرت زهرا و حضرت زینب مصداق یک عمل قرآنی بود.. از آیه کریمه: لَا یُحِبُّ اللَهُ الْجَهْرَ بِالسُّوءِ مِنَ الْقَولِ إِلَّا مَن ظُلِمَ نمودیم خوب بدست آمد که: خطبه حضرت زهراء سلام الله علیها در مسجد، براى دفاع از حقّ خود در اثر ستمى که بر وى از ناحیه دستگاه مدّعى خلافت پدرش رسول الله وارد شده بود؛ بوده است و بس. او فریاد و ضجّه و غوغاى خود را جهاراً در مسجد بر علیه ظالم بلند کرد..»
نکته‌ی بعدتر اینکه حتی در زمان ایراد خطبه، حضرت زهرا(س) « فَنِیطَتْ دُونَها وَ دُونَ النّاسِ مُلاءَهٌ فَجَلَسَتْ» پرده‌ای میان خود و مردم انداخت و سپس نشست. نکته‌ی قابل تأمل بعدی استفتایی است در رابطه با سخنرانی زن برای مردان از امام خمینی؛ ایشان در پاسخ این استفتا فرموده‌اند:« بسمه تعالی، حکم، دایر مدار وجود مفسده و عدم آن است» یعنی امام به صورت مطلق نفرمودند بلااشکال است. در فتاوایی که مربوط به تنظیم روابط زن و مرد است و صحبت از ترتب مفسده به میان می‌آید گاه ناظر به یک امر شخصی است و گاه در مسائل کلان اجتماعی ناظر به تبعاتی است که ممکن است در جامعه به وجود آید و مفاسدی به دنبال داشته باشد. در نتیجه در چنین اقداماتی نمی‌توان گشاده دستانه و بدون توجه به تبعات پیش رو دست به خرق عادت زد خصوصا در سبک برگزاری مراسم سنتی عزاداری که قدمت و پیشنه‌ای چند هزار ساله دارد.
آخرین نظرات